Almanya, 2017 yılında yașlı bakım sisteminde köklü değişikliğe gidiyor
Dr. Hüseyin Kurt1
1995 yılında ilk defa yürürlüğe giren ve geçtiğimiz yıllarda ihtiyaca göre muhtelif defalar reforme edilen (yaşlı-) bakım yasasında 01 Ocak 2017 tarihine yürürlüğe girecek (Zweites Pglägestärkungsgesetz2) İkinci Bakımı Güçlendirme Yasası ile köklü değişikliklere gidiliyor.
Yeni yürürlüğe girecek İkinci Bakımı Güçlendirme Yasası´nın amacı, bedensel, zihinsel-bilişsel ve psikolojik engel ve hasatalıklar nedeniyle bakım ihtiyacını tesbit, değerlendirme bakım derecesini tesbit süreçlerinde eşit muamaleyi sağlama, bu sürecin akabinde bakım sigortasının sunduğu (maddi) imkanlardan daha adil yararlanılmasını sağlamaktır. Yasanın ana yeniliği ise bakım ihtiyacı kavramının yeniden tanımlanmasıdır. Bakım ihtiyacının tesbitinde bakım ihtiyacı tesbit edilecek kişinin yaşamında ve günlük
yaşamı için gerekli ihtiyaçların karşılanmasında daha fazla kriter dikkate alınacaktır.
Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle, bakım hizmetlerinin dakika olarak değerlendirilip, günlük toplam bakım hizmetlerinin tuttuğu dakikaya oranlı bakım kademesi sistemi bırakılıp, onun yerine bakım ihtiyacı olan ne derece başkasının yardımına ihtiyacı olarak hayatını devam ettirdiği veya ne derece başkasına ihtiyac duymadan bağımsız olarak hayatını devam ettirebildiğini dikkate alan bakım kademesi sistemine geçilmektedir.
Mevcut Yasalara Göre Bakım Kademesi Olanların Durumu
Halen yürürlükte olan mevcut bakım yasasına göre bakım kademesi olanlar 1 Ocak 2017 yılı itibarıyla bakım kademesi olan ihtiyac sahibinin herhangi bir müracatına gerek olmaksızın otomatikman yeni bakım derecesine göre derecelendirilir ve verilen bakım kademesi ilgiliye bildirilir.
Bakım kademesinden bakım kademesi tesbiti kanun koyucu bunun için tesbit ettiği așağıdaki tabelaya göre yapılır:
|
Halen yürürlükte olan yasaya göre bakım kademesi |
Yeni yasaya göre bakım derecesi |
|
0 – Demanslı / günlük yaşamını davem ettirmede yardıma ihtiyac hali 1 |
2 |
|
1 – Demanslı / günlük yaşamını davem ettirmede yardıma ihtiyac hali 2 |
3 |
|
2 – Demanslı / günlük yaşamını davem ettirmede yardıma ihtiyac hali 3 |
4 |
|
3 – Demanslı / günlük yaşamını davem ettirmede yardıma ihtiyac hali 3 – İstisnai en ağır bakım ihtiyacı 3 – Istisnai en ağır bakım ihtiyacı + Demanslı / günlük yaşamını davem ettirmede yardıma ihtiyac hali |
5 |
Kanun koyucu halen yürürlükte olan yasaya göre bakım kademesi olanların yeni yasada elde edilmiş haklarını müktesabatlarını koruma altına almıştır. Yani yeni yasaya göre bakım kasasının verdiği hizmetlerde yaptığı ödemelerde azalma, kısıtlama olamaz.
01 Ocak 2017 itibarıyla bakım kasalarının bakım derecesi ve bakım hizmeti tipine göre parasal desteği aşağıdaki tabelada gösterilmiştir:
Bakım hizmeti tipi Bakım kademesi
1 2 3 4 5
Evde bakım (yakını) 125 € 316 € 545 € 728 € 901 €
Evde profesyonel gezici bakım 125 € 689 € 1.298 € 1.612 € 1,995 €
Gündüz bakımevi 125 € 689 € 1.298 € 1.612 € 1,995 €
Tam gün yaşlı bakımevi 125 € 770 € 1.262 € 1.775 € 2.005 €
Bu kademede yardımlar kısmen para yardımı yardımı yerine malzeme-ihtiyac yardımı șeklinde yapılacaktır.
İkinci Bakımı Güçlendirme Yasası´nın yürürlüğe girmesinden sonra bakım ihtiyacı tesbiti için yapılan mürcatlarda bakım kademesinin verilmesi
01.01.2017 tarihi itibariyle İkinci Bakımı Güçlendirme Yasası´nın yürürlüğe girmesiyle bakım ihtiyacı tesbiti için yapılan mürcatlarda bakım kademesi aşağıda belirtilen altı alanda müracat sahibinin yetenek ve kendi ihtiyacını kendisinin karşılaması yeterliliği puanlandırılır ve ona göre bakım kademesi tesbiti yapılır.
1. Mobilite
(Bakım ihtiyacı olan kişi ne derece hareket edebilir, vücüt duruşunu, posizyonunu değiştirebilir)
2. Zihinsel, bilişsel ve iletişimsel yetenekler
(Kişi günlük yaşamında mekan ve zaman yönünden kendi yolunu bulabiliyormu? Kendisi ile ilgili sağlıklı karar verebiliyormu? Kişi konuşup tartışabiliyormu, kendi ihtiyaclarını sağlıklı dile getirebiliyormu?)
3. Davranış ve psikolojik problemler
(Kişi´nin hangi yoğunlukta, sıklıkta psikoljik problemlerinden kaynaklanan korku veya saldırganlık hallerinde yardıma ihtiyacı oluyor?)
4. Kandi kendine bakma yeteneği
(Kişi vücut bakım ve temizliği ile yeme içmede hangi derecede kendi ihtiyaçlarını kendisi yerine getirebiliyor?)
5. Hastalık durumu ve tadavi gereksinimindeki ihtiyaçlarını gidermede kendi yetenek yada baskasınn yardımına ihtiyac derecesi
(Kişinin hastalık bakımı ve tedavisinde – örneğin: ilaç kullanımı, yara bakımı, dializ, solunum- hangi desteğe ihtiyacı var?
6. Günlük hayatını planlama ve sosyal ilişkileri
(Kisi günlük yaşantısını ve beşeri münasebetleri başkasının desteği olmadan ne derece tanzim edebiliyor?)
Bakım derecesi almak için müracat eden kişi bu altı kriter üzerinden değerlendirilir. Kendisinin hangi alanda kendi yeteneği olduğu hangi alanda yeteneklerini sınırlı yani bir başkasının yardımına ihtiyacı olduğu tesbit edilir ve ona göre puanlama yapılır. Kişinin yeteneği ne kadar az, yani bir başkasının desteğine ne kadar çok ihtiyacı var ise o kadar yüksek puan alır.
Yukarıdaki altı alan alt kriterleri ile birlikte puanlanarak ilgili her alanın ortalama puanı hesap edilir. Bakım kademesi bu altı alanın toplamından elde edilen toplam puana göre verilir. Ancak bu toplama ișleminde her alanın puanı eșit olarak değil așağıda belirtildiği șekilde toplam puan tesbit edilir:
1. Mobilite: % 10
2. Zihinsel, bilişsel ve iletişimsel yetenekler:
3. Davranış ve psikolojik problemler:
2. ve 3 alan tek alan olarak değerlendirilir hangisinin puanı yüksek ise o alan % 15 olarak değerlendirilir
4. Kendi kendine bakma yeteneği: % 40
5. Hastalık durumu ve tadavi gereksinimindeki ihtiyaçlarını gidermede kendi yeteneği:
% 20
6. Günlük hayatını planlama ve sosyal ilişkileri: % 15
Bu kriterlerde elde edilen toplam puana göre așağıda belirtilen puan kademelerinden birisi verilir.
12,5 – 27 puana kadar: bakım kademesi 1
(düșük seviyede kendi ihtiyacını gidermede yeterliliğin azalması)
27 üzerinden – 47,5 puana kadar: bakım kademesi 2
(önemli seviyede kendi ihtiyacını gidermede yeterliliğin azalması)
47,5 üzerinden – 70 puana kada; bakım kademesi 3 – bakım kademesi
(ciddi-yüksek seviyede kendi ihtiyacını gidermede yeterliliğin azalması)
70 üzerinden üzerinden – 90 puana kadar; bakım kademesi 4 – bakım kademesi
(en ciddi –en yüksek- seviyede kendi ihtiyacını gidermede yeterliliğin azalması)
90 üzerinden üzerinden – 1000 puana kadar; bakım kademesi 5 – bakım kademesi
(en ciddi –en yüksek- seviyede kendi ihtiyacını gidermede yeterliliğin azalması + bakım hizmetinde özel gereksinimler).
Yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle bakım ihtiyacı tesbit edilenlere yapılacacak parasal yardımların artıșı finanse edebilmek amacıyla bakım siogortasının finansesi için yapılan kesintiler çocuğu olmayan yükümlülerde % 2,35´den % 2,55´e çocuğu olan yükümlülerde % 2,%´dan 2,8´e çıkacaktır.
1 Frankfurter Verband bünseyinde göçmen konuları danıșmanı
2 Zweites Gesetz zur Stärkung der pflegerischen Versorgung und zur Änderung weiterer Vorschriften vom 21.12.2015 (zweites Pflegestärkungsgesetz – PSG II), Yayınlandığı yer: Bundesgesetzblatt 2015 – Teil I Nr. 54 Sayfa: 2424-2463, 28.12.2015